İlk adet sonrası 2 yıl ve menopoz öncesi geçiş döneminde yaşanan adet düzensizlikleri dışında kadınların normal adet kanamalarını düzenli bir şekilde görmeleri beklenir.
Normal Adet Düzeni Nedir?
Adet kanamasının başladığı birinci günden bir sonraki kanamanın başlangıcı arasında 24-35 gün olmalıdır.
Kanama 8 günden daha az sürmelidir.
Kanama miktarı 5-80 ml arasında olmalıdır (1-5/6 ped/gün)
Bu düzene uymayan tüm kanamalar anormal uterin kanama olarak adlandırılır.
Adet Düzensizliği Belirtileri Nelerdir?
Normal adet düzenine uymayan her tür kanama ile normal adet düzenine ek olarak adet aralarında kanamaların olması, ilişki sonrası kanama olması, kanamaların hiç olmaması ya da kanamaların sürekli devam etmesi sıkça adet düzensizliği yaşayan kadınların şikayetlerini oluşturur.
Adet Düzensizliği Sebepleri Nelerdir?
Adet düzensizliği sebepleri organik ve inorganik olarak iki gruba ayrılabilir.
Organik sebepler arasında endometrial polipler, miyomlar, adenomyozis, rahim iç zarı kalınlığı (endometrial hiperplaziler) ve rahim kanserleri yer alır.
Organik olmayan sebepler ise pıhtılaşma bozuklukları, yumurta çatlaması olmayan döngüler (polikistik over sendromu gibi), dışarıdan alınan ilaç ya da hormonlar, obezite ve bazı sistemik hastalıklar (guatr gibi) sayılabilir.
Adet Düzensizliği Tanısında Hangi Testler Yapılır?
Öncelikle adet düzensizliği yaşayan hasta ile adet düzeni hakkında konuşarak adet paterni ile ilgili bilgi almak tanı için faydalı olacaktır. Ayrıntılı bir jinekolojik muayene ile vajina içi ve rahim ağzı gözlenmeli ve herhangi kanama odağı varsa rahim ağzında polip, vajene doğmuş miyom gibi ekarte edilmelidir.
Ultrasonografi yardımı ile rahim içinde polip, miyom, rahim iç zarında kalınlaşma, rahim kas tabakasının durumu, ve yumurtalıklar değerlendirilmelidir.
Ofis şartlarında yapılan histeroskopi ile de ince bir ışıklı kamera yardımı ile rahim ağzından rahim içine girilerek rahim içi polip ya da miyom varlığı açısından değerlendirilebilir.
Doğurganlık çağında anormal uterin kanama tarifleyen her kadında ilk yapılacak test gebelik testi olmalıdır.
Prolaktin (süt hormonu) ve guatr testleri, tam kan sayımı, ve adet hormonları (FSH, Estradiol, LH) bakılması organik olmayan sebeplerin ortaya konmasında yardımcı olacaktır.
Adet Düzensizliği Tedavisi Nedir?
Adet düzensizliği tedavisi altta yatan nedene yönelik olacaktır. Organik sebepler söz konusu ise genellikle cerrahidir.
Rahim içindeki polipler veya miyomlar histeroskopi yardımı ile rahatça çıkarılabilirler. Daha büyük ya da rahim ortasında ve dışa doğru büyüyen miyomlarda açık ya da kapalı (laparoskopik) cerrahi yapılabilmektedir.
Adenomiyozis vakalarında hormonlu rahim içi spiraller ya da gerekirse cerrahi olarak rahmin alınması, rahim kanserlerinde uygun cerrahi ameliyatın ve tedavinin planlanması sağlanmalıdır.
Organik olmayan nedenler söz konusu ise varsa öncelikle altta yatan hastalığın tedavisi, sonrasında hormonal ya da hormonal olmayan yöntemler ile adetlerin düzene sokulması amaçlanır.
Vücut kitle indeksi yüksek olan hastaların kilo vermesi ve düzenli spor yapmaları önerilir.
Hormonal yöntemler arasında ağızdan progesteron türevi hormon ilaçlarının kullanılması, doğum kontrol haplarının kullanılması, hormonlu spiral sayılabilir.
Hormonal olmayan yöntemlerde ise amaç bazı ilaçlarla kanama miktarını azaltmaktır.
Adet Düzensizliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Adet kanamaları fazla olan hastalarda kan kaybına bağlı olarak kansızlık ciddi boyutlara ilerleyebilir. Vücutta taşınan oksijen miktarının düşüklüğüne bağlı olarak yorgunluk, halsizlik, çabuk yorulma, çarpıntı görülür. Daha ciddi ve uzun süren vakalarda kalpte büyüme ve kalp yetmezliği, nefes darlığı gibi sorunlara yol açabilmektedir.
Adet kanamaları seyrek gelen (35 günden daha geç) kadınlarda rahim iç zarının yalnız tek bir kadınlık hormonuna (estrojen) maruz kalması sonucu uzun dönemde rahim iç zarında kalınlaşma meydana gelebilir, ve bu durum ileride rahim kanseri için bir risk teşekkül eder.
Ayrıca bu hastalarda yumurta çatlaması düzenli olamadığı için gebelik şansı düşük olacağından gebelik isteyen kadınların adetlerinin düzene sokulması gebelik şansını artıracaktır.
