Rahim ağzı kanseri en sık görülen jinekolojik kanser türlerinden birini oluşturmaktadır. Özellikle gelişmiş ülkelerde yürütülen toplumsal tarama yöntemleri neticesinde rahim ağzı kanserine bağlı ölüm oranları diğer ülkelere oranla azalmıştır. Bu başarı rahim ağzı kanserinin yavaş ilerleme göstermesi ve elimizde mevcut tarama testlerinin uygulanabilir olmasına bağlıdır.
Belirli aralıklarla yapılan smear testi ya da HPV testi erken tanı konmasına, tedavinin erken evrelerde yapılarak hastaların tamamen iyileşmesine ve ölüm oranlarının azalmasına sebep olur.
Smear Testi Nedir? Nasıl Yapılır?
Smear testi, rahim ağzından alınan hücrelerin mikroskop altında bakılarak hücre içinde olan değişikliklerin değerlendirildiği bir testtir.
Bu test rutin jinekolojik muayene sırasında vajinal spekulum denilen bir alet yardımı ile rahim ağzının görülerek plastik bir fırça ucu ile rahim ağzından sürüntü yolu ile hücre alınarak yapılır. Herhangi ağrı, sızı ya da kanamaya yol açması beklenmez. Gebelikte güvenle uygulanabilir.
Smear testi için en uygun zaman herhangi vajinal kanamanın olmadığı, en az 48 saat öncesinde cinsel ilişki yaşanmamış ya da vajinal yoldan ilaç alınmamış olduğu zamanlardır.
Smear Testi Ne Zaman Ve Ne Sıklıkla Alınmalıdır?
İlk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra ya da 21 yaşından itibaren itibaren smear test başlanmalıdır. 30 yaşına kadar 3 yılda bir yapılan smear testi yeterli olacaktır.
30 yaşından sonra ise 3 yılda bir smear testi ya da 5 yılda bir HPV testi + smear testi yapılması uygun görülmektedir.
TC Sağlık Bakanlığı Serviks Tarama Programı Ulusal standartlarına göre 30-65 yaş (dahil) aralığındaki her kadın 5 yılda bir HPV testi + smear testi ile taraması yapılır.
Son 2 HPV ya da smear testi negatif olan 65 yaşındaki kadınlar tarama programından çıkarılırlar.
Tarama programları dışında ise adet arası kanama, lekelenme, ilişki sırasında kanama, lekelenme, geçmeyen inatçı akıntılar, gebelik öncesi ya da gebelik ilk muayene sırasında veya kadın hastalıkları ve doğum hekiminin muayene sırasında alınmasını uygun gördüğü durumlarda da smear testi yapılmalıdır.
Normal Olmayan Smear Sonucunda Ne Yapılır?
Smear sonucu normal olarak rapor edilen kadınlar normal tarama programına devam ederler. Anormal sonuçlar rahim ağzı bölgesindeki hücrelerde azdan şiddetliye kadar olabilecek kanser yönünde değişikliklerden, rahim ağzı kanseri tanısına kadar gidebilir. ASCUS, LGSIL, HGSIL, ACS-H gibi hücrelerde değişikliklerin başladığı hastalar kolposkopi ve gerekirse daha geniş parça çıkarılması gibi daha ileri incelemelere ve tedavi yöntemlerine yönlendirilirler.
HPV Nedir?
HPV (Human Papillomavirus - İnsan papilloma virüsü), deri ve mukozal yüzeylerdeki hücreleri enfekte eden bir DNA virüsüdür ve neden olduğu HPV enfeksiyonu, dünyada cinsel yolla bulaşan en yaygın hastalıktır. Bulaş sıklıkla cinsel ilişki ile cilt cilte temas yolu ile olur. Kondom kullanımı ne yazık ki yüzde yüz koruma sağlamaz.
HPV Enfeksiyonu Neye Yol Açar?
HPV tiplerine göre düşük riskli ve yüksek riskli grup olarak tanımlanır. Düşük riskli grup (tip 6,11 gibi) siğil ve düşük dereceli hücre çoğalmasına neden olurken yüksek riskli grup (tip 16, 18 gibi) yüksek dereceli hücre çoğalması ve kansere neden olmaktadır.
Düşük riskli grup kadınlarda daha sık olmak üzere genellikle dış genital bölgede ciltten kabarık siğil (kondilom) oluşumuna neden olurken, yüksek riskli grup kadınlarda rahim ağzı hücrelerine yerleşerek kendi genetik yapısını hücre DNA’sına entegre etmek suretiyle uzun bir süreç sonucunda rahim ağzı hücrelerinde kanserleşmeye yol açarlar.
HPV Enfeksiyonu Tedavisi Nasıl Olur?
Düşük riskli grup ile enfeksiyon sonucu oluşan siğiller kendiliğinden gerileme potansiyeli olmasına rağmen çoğalması, büyümesi, kozmetik olarak rahatsızlık oluşturması durumlarında ilaç ile, dondurma ya da yakma yöntemleri ile tedavi edilebilirler.
Yüksek riskli grup ile enfekte olan veya smear sonucu rahim ağzında değişiklikleri olan hastalar değişikliğin derecesine göre ileri tetkik (kolposkopi gibi) ve tedavilerinin planlanması gereklidir.
