Menopoz yaşı genetik olarak daha anne karnında iken belli olur ve cerrahi olarak yumurtalıklara müdahale ya da ilaç kullanımı olmadığı takdirde 45 ile 55 yaş arasında gerçekleşir. Ülkemizde menopoz yaşı ortalama 48-50’dir. 40 yaş öncesi adetten kesilme primer ovaryen yetmezlik olarak değerlendirilir ve ayrıca incelenmelidir.
Menopoz Belirtileri Nelerdir?
Yumurtalık hücre rezervi azaldıkça hormonlarda da değişiklikler olmaya başlar. Bu hormonların etkisiyle önce adet araları sıklaşmaya, daha sonra seyrekleşmeye başlar ve 12 ay boyunca adetten kesilmeye menopoz denir.
Bu süreçte sıklıkla sıcak basması, terleme, uyku düzeninde bozulma, gerginlik, sinirlilik, vajinal kuruluk ve buna bağlı cinsel ilişkide problemler, cinsel isteksizlik yaşanabilir.
Menopoz Tanısı Nasıl Konur?
Adetlerde yaşanılan düzensizlik, sıcak basması, terleme şikayetleri olan hasta menopoz için uygun yaş aralığında ise menopoza geçiş döneminde kabul edilir ve 1 yıl adet yokluğu sonrası menopoz tanısı konur. Her zaman laboratuar tahlilleri yapılması şart değildir.
Daha erken yaşlarda (45 yaş altı) kesilme ve benzer şikayetlerin olması durumunda hormon tahlilleri yapılır; FSH hormonunun 40 mIU/ml üzerinde olması, Estradiol hormonunun düşük seviyede olması menopozu destekler.
Menopoz Tedavisi Nedir?
Menopozda yumurtalık hücresi kalmadığı için yumurta hücrelerini artıracak ya da yaşam sürelerini uzatacak bir tedavi maalesef ki yoktur. Bu dönemde önemli olan menopoz dönemini sağlıklı bir şekilde geçirmek olmalıdır. Kişinin şikayetlerine yönelik bazı tedaviler mevcuttur.
Sıcak basması, terleme gibi vasomotor semptomları olan kadınların günlük hayatlarını etkilemesi, normal hayatlarına devam edememeleri durumlarında kadın hastalıkları ve doğum uzmanı hekim kontrolünde uygun hastalarda hormon tedavisi uygulanmaktadır. Ayrıca sinirlilik, gerginlik, uyku bozuklukları olan hastalarda anti depresan ilaçlar da fayda sağlamaktadır.
Vajinal kuruluk, idrar yollarında şikayetleri olan uygun hastalarda hormonal olmayan ya da lokal kadın hormonu içeren preparatlar kullanılabilir.
Hormon Deplasman Tedavisi (HRT) Nedir?
Hormon deplasman tedavisi, menopoz döneminde üretimi azalan kadın hormonlarının dışarıdan yerine konmasıdır. Menopoza giren her kadına başlanması gerekli değildir. Sadece uzman hekim kontrolünde uygun ve ihtiyacı olan hastalara verilmelidir ve bazı riskleri nedeniyle yakın takip altında tutulmalıdır.
Menopoz Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar Nelerdir?
Sağlıklı beslenmenin sürdürülmesi, özellikle kalsiyumdan zengin beslenme, düzenli spor alışkanlığı, başta kemik erimesinin yavaşlatılması olmak üzere çoğu şikayetlerin geriletilmesinde oldukça önemlidir.
Menopoz tanısı konulan hastaların vajinal kanama, lekelenme olması durumlarında doktora başvurması gerekir. Jinekolojik muayene ve ultrason ile rahim, rahim ağzı ve rahim duvarı kalınlığı değerlendirilmelidir. Menopoz sonrası kanama rahim kanserinin ilk belirtisi olabilir, ihmal edilmemelidir.
Rutin yapılan rahim ağzı kanseri taraması devam ettirilmelidir. (HPV + Smear için 5 yılda bir, Smear taraması için 3 yılda bir olmak üzere)
Meme kanseri erken tarama testi mamografi (2 yılda 1) ve ultrasonografi belirli uygun aralıklarla yapılmalıdır.
