Polikistik over ise ultrasonografide yumurtalık içinde kistlerin yumurtalık kenarlarında dizilmiş şekilde sıralandığı görüntüye verilen isimdir. Ultrason ile bu görüntünün görülmesi polikistik over sendromu tanısı koymaya yeterli olmayacağı gibi, polikistik over sendromu tanısı koyulan hastalarda da bu görüntünün görülmesi şart değildir.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Polikistik over sendromunda temel sorun hormonal düzensizliğe bağlı yumurtanın büyüme ve çatlamasının olmaması, bu durumun genel olarak androjenler dediğimiz (tüylenme) hormonların artışına yol açması, obezite ve insülin direncinin farklı mekanizmalar ile bu düzensizlikte rol alması ve tüm bunların birbirini tetiklediği bir kısır döngüye yol açmasıdır.
Adet düzensizliği ile ilgili olarak adet gecikmesi, kimi zaman iki üç ayda bir adet görme, hatta adet görememe sorunları sıklıkla polikistik over sendromlu hastaların başvuru sebepleri arasındadır.
Hormonlardaki düzensizliğe bağlı olarak kıllanma artışı, sivilce, saçlarda dökülme olabilir.
Yumurtlama düzenli olmadığı için gebe kalamama, çocuk isteyen hastalarda başvuru sebebidir.
Şeker ve insülin metabolizmasında bozukluğa bağlı kilo alma, kilo verememe şikayetleri olabilir.
Polikistik Over Sendromu Tanısı Nasıl Konur?
Polikistik over sendromu tanısı öncelikle hastanın hikayesine dayanır. Şikayetleri olan hastada yapılan ultrason görüntüleme ile polikistik overler görülebilir (şart değildir). Kan tetkikleri hormon düzeyleri ve şeker metabolizması tetkik edilerek tanı desteklenir.
Polikistik Over Sendromu Tedavisi Nedir?
Polikistik over sendromu tedavisinde amaç hastanın düzenli adet görmesini sağlayarak hormonal düzensizliğin ortadan kaldırılması ve bu durumun sürdürülmesidir.
Yaşam şekli değişikliği, egzersiz ve kilo verilmesi en önemli ve ilk basamak tedavidir. % 3 kilo verilmesi dahi şikayetlerin gerilemesine yeterli olabilir. Özellikle vücut kitle indeksi yüksek olan hastalarda diyetisyen yardımı alınmalı ve düzenli spor yapılması ile kilo verilmesi teşvik edilmelidir.
Doğum kontrol hapları hem adet düzensizliği olan hastalarda adet düzeninin sağlanması, hem de tüylenme, kıllanma şikayetleri olan hastalarda düzenli kullanımı ile yeni çıkacak olan kılların azaltılması amacıyla uygun hastalarda güvenle kullanılabilir. Tüylenmesi şiddetli olan hastalarda ek anti-androjen ilaçlar da kullanılabilir.
İnsülin direnci bozuk olan hastalarda oral anti-diyabetik ilaçlar hormon dengesi ve kilo problemlerine pozitif katkı sağlayacağından uygun hastalarda kullanılmalıdır.
Çocuk istemi olan hastalarda yumurta çatlamasındaki sorunu gidermek amacıyla yumurta büyütüp çatlamasını sağlayan ilaçlarla tedavi planlanır.
Polikistik Over Sendromu Uzun Dönem Etkileri Nelerdir?
Tedavi edilmemiş düzensiz adet gören, adet kanamaları geciken hastalar ileride rahim kanseri açısından risk altındadır. Yumurta çatlaması ve progesteron denilen hormon olmaması nedeniyle rahim iç zarı sadece tek bir kadınlık hormonu (estrojen) etkisi altında kalacak ve rahim iç zarında kalınlaşmaya neden olacaktır. Yalnız progestereon ya da östrojen + progesteron içeren doğum kontrol hapları kullanmak bu açıdan çok faydalıdır, rahim kanseri riskini azaltır.
Bozulmuş şeker metabolizması ve insülin direnci nedeniyle tedavi edilmeyen hastalarda metabolik hastalıklar, şeker hastalığı (Diabetes Mellitus), yüksek tansiyon gibi kalp damar hastalıkları riski de artmaktadır.
Bu sebeplerle polikistik over sendromu tanısı alan kadınların ömür boyu hayat kalitelerini artırmak için mutlak günlük alışkanlıklarının değiştirilerek dengeli ve yeterli beslenmenin sağlanması, düzenli egzersiz ve sporun hayatlarının bir parçası olmasının sağlanması, mevcut şikayetlerin ortadan kalkmasının yanısıra ileride olası kanser ve kalp damar hastalıkları riskini de önemli oranda azaltacaktır.
